Oto moje pierwsze zdjęcie związane z Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie. Wywołane (i pewnie wykonane) przez fotografa Jana Malarskiego, który miał swój zakład w Warszawie przy ul. Chmielnej 10.

Na zdjęciu widać oficerów rezerwy, którzy w dniach od 6 do 31 maja 1935 r. uczestniczyli w drugim Kursie Przeciwgazowym organizowanym przez Centrum Wyszkolenia Sanitarnego.

Zwraca uwagę czarna opaska na lewym ramieniu każdego z oficerów, symbolizująca żałobę po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego (zmarł 12 maja 1935 r., a zatem w trakcie kursu).

Na szczęście zdjęcie jest opisane na odwrocie, co ułatwia identyfikację poszczególnych oficerów. Zgodnie z tym opisem, siedzą od lewej:

ppor. rez. dr Kazimierz Dębicki

ppor. dr Dębicki – wydaje mi się, że chodzi o Kazimierza Dębickiego, który później już jako porucznik został zastępcą ordynatora oddziału chirurgicznego w Polskim Szpitalu Wojennym nr 1 w Taymouth Castle w Szkocji (por. praca doktorska M. Kiliana pt. „Służba zdrowia I Samodzielnej Brygady Spadochronowej w latach 1941-1947” http://www.wbc.poznan.pl/Content/534523/doktorat%20M%20Kilian.pdf ).

por. Adam Otto Nowak

por. Adam Otto Nowak – we wrześniu 1939 r. był kapitanem, zamordowany przez Rosjan w Charkowie w 1940 r.

mjr. Józef Piechura

mjr. Józef Piechura – dowódca Szkoły Podchorążych Sanitarnych.

płk. dr Ksawery Maszadro

płk. dr Ksawery Maszadro – „W czasie kampanii wrześniowej był naczelnym szefem służby zdrowia w Kwaterze Głównej Naczelnego Wodza. Ewakuował się do Rumunii, a następnie do Francji, gdzie został komendantem Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Combourg k. Rennes (luty–czerwiec 1940). Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii został przydzielony do Stacji Zbornej Oficerów Rothesay.” (za Wikipedia).

gen. dr Jan Kołłątaj-Srzednicki

gen. dr Jan Kołłątaj-Srzednicki – komendant Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. „Po kampanii wrześniowej został internowany na Węgrzech, w obozie Balatonboglár. Po zwolnieniu z obozu kierował pracami Polsko–Węgierskiego Komitetu do Spraw Uchodźców (Magyar–Lengyel Menekültügyi Bizottság) i Sekcją Polską Lekarzy Czerwonego Krzyża na Węgrzech. Wspólnie z płk. Janem Barskim, dowódcą polskiej konspiracji wojskowej w Budapeszcie, organizował dostawy leków – otrzymywanych bezpłatnie od węgierskiej firmy farmaceutycznej „Chinoin” – dla okupowanej Polski.” (Wikipedia)

płk. Leon Owczarewicz

płk. Leon Owczarewicz – był m.in. autorem publikacji wydanej w Warszawie w 1935 r. pt. „O możliwościach wojny bakteriologicznej. Vademecum obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej ludności cywilnej, ze szczególnym uwzględnieniem zasad ratownictwa przeciwgazowego”. Miał zapewne wiodącą rolę w tym kursie. Na lewej kieszeni kurtki widać odznakę 1 Batalionu Sanitarnego w Warszawie.

ppłk. dr Kazimierz Baranowski

ppłk. dr Kazimierz Baranowski – W 1923 r. był oficerem Instytutu Badawczego Broni Chemicznej w Warszawie. Następnie (1924, 1928) w 1 Szpitalu Okręgowym. Awansowany 1 stycznia 1931 r. na ppłk. lek., od 7 stycznia 1932 r. służył jako wykładowca w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. (za fundacja100.pl). Nad lewą kieszenią widoczna odznaka I Korpusu Polskiego w Rosji.

kpt. dr Jerzy Bazyli Dekański

kpt. dr Jerzy Bazyli Dekański – był specjalistą w zakresie gazów bojowych. Jak czytam w Wikipedii, „Po upadku kampanii wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie został zastępcą dowódcy wyszkolenia służby zdrowia Polskiego Wojska w Camp de Coëtquidan. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, tam został zatrudniony w tajnym Instytucie Badań nad Gazami Bojowymi w Szkocji, równocześnie rozpoczął współpracę z Uniwersytetem w Edynburgu.”

por. Zalewski

por. Zalewski – nie mam o nim niestety żadnych informacji, podobnie jak o kilku innych podporucznikach rezerwy widocznych na tym zdjęciu. Może ktoś ma?

Pierwszy rząd – stoją:

ppor. dr Kellhoffer

ppor. dr Kellhoffer – nie mogę niczego o nim znaleźć. W WBH jest jedynie Kellhofer Adolf urodzony w 1901 r., ale nie sprawdzałem teczki, więc nie wiem, czy to ten. Rybka / Stepan nie wymieniają Kellhoffera.

ppor. rez. dr Teofil Kandefer

ppor. dr Kandefer – Przyjmując, że to Teofil Kandefer, podaję za straty.pl (por. literatura tam przywołana): „Dyplom dra w.n.l. uzyskał w 1928. Jako internista praktykował we Lwowie. W czasie drugiej wojny światowej był na Węgrzech, jako adiutant gen. dra Jana Kołłątaja Srzednickiego (zob. t. 2, s. 228-230). Udzielał pomocy polskim uchodźcom. W dniu zamordowania generała udał się – nie wiedząc o tym mordzie – do Sekcji Lekarzy na dyżur. Wówczas został zamordowany. Zginął w wieku 42 lat. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym (Rákosi Vjkóztemetó), dopiero 1 IV 1944 w kwaterze 43. Według Kuźmińskiego zm. 19 III 1944 w miejscowości Kobeja.”

ppor. rez. dr Robert Fruchtman

ppor. dr Fruchtman – WBH podaje, że funkcjonowało dwóch lekarzy noszącym to nazwisko tj. dr Robert Fruchtman (ur. 22 marca 1904 r.) oraz dr Fruchtman Bolesław (brak daty urodzenia w skorowidzu). Co więcej, A. Fruchtman był autorem artykułu pt. „Jak zachować zdrowie” opublikowanego w Warszawie w 1927 r. Wydaje mi się jednak, że to Robert Fruchtman, ponieważ awansował w tym samym momencie (1 stycznia 1936 r. na porucznika rezerwy), co większość pozostałych podporuczników ze zdjęcia.

ppor. rez. dr Aleksander Rufin Buxakowski

ppor. dr Buxakowski – chodzi o Aleksandra Rufina Buxakowskiego urodzonego 1 kwietnia 1901 r. we Wrocławiu. Na naramienniku na „7” więc może służył w 7 Batalionie Sanitarnym (tak obstawiam). Publikacja P. Dymka o 7 Batalionie Sanitarnym o nim nie wspomina. Straty.pl podają, że jako porucznik był jeńcem wojenny w Stalagu XXI-A (numer jeńca 1285). Przeniesiony 15 maja 1942 r. do Oflagu II D Gross Born (Grossborn-Westfalenhof).

ppor. rez. dr Antoni Ryszard Słowiński

ppor. dr Słowiński – wydaje się, że chodzi o Antoniego Ryszarda Słowińskiego urodzonego 1 kwietnia 1902 r. Został mianowany porucznikiem rezerwy ze starszeństwem od 1 stycznia 1936 r.

ppor. rez. dr Śmigielski

ppor. dr Śmigielski – brak jakichkolwiek pewnych informacji. Z forum DWS.org dowiedziałem się, że por. dr. med. Michał Śmigielski był zastępcą komendanta Szpitala Polowego Nr 701 we wrześniu 1939 r. Nie mam natomiast pewności, że to ten sam.

ppor. rez. dr Kaliszek

ppor. dr Kaliszek – wydaje mi się (!), że chodzi o Jana Wojciecha Kaliszka urodzonego 23 kwietnia 1908 r. Był w korpusie oficerów weterynarii.

ppor. rez. dr Włodzimierz Józef Ehrenkreutz

ppor. dr Ehrenkreutz – właściwie Włodzimierz Józef Ehrenkreutz urodzony 14 października 1901 r. w Bieżuniu. Mianowany porucznikiem rezerwy ze starszeństwem od 1 stycznia 1938 r. Zamordowany przez sowietów w 1940 r. Podaję fragment notki za MuzeumKatynskie.pl – „W 1939r. zmobilizowany do 9 szpitala Okręgowego w Brześciu. Odesłany z pociągiem rannych do Tarnopola został tam kierownikiem szpitala. W nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku. Zamordowany w Katyniu, rozpoznany pod nr AM 1721 podczas ekshumacji w 1943. Żonaty z Anną Haliną z d. Olszowską.”

ppor. rez. dr Zygfryd Marian Binder

ppor. dr Binder – chodzi o Zygfryda Mariana Bindera, urodzonego 27 października 1904 r. w Tarnopolu. Co ciekawe, brytyjska publikacja pt. „The Medical Directory: London, Provinces, Wales, Scotland, Ireland, Abroad, Navy, Army & Air Force” podaje, że w 1965 r. dr Binder prowadził praktykę lekarską w Londynie. Dyplom lekarski zdobył w 1928 r. we Lwowie.

ppor. rez. dr Dąbrowski

ppor. dr Dąbrowski – brak jakichkolwiek informacji na jego temat.

ppor. rez. dr Benedykt Glass

ppor. dr Glass – Benedykt Glass urodzony 30 czerwca 1902 r. Jak podaje Jolanta Epsztejn w swojej publikacji „Zarys biografii Mieczysława Fejgina, osobistego lekarza Bieruta”, Glass przed wojną pracował w Szpitalu Wolskim w Warszawie, prowadził także Sanatorium dra Przygody (wcześniej „Zakład dyjetetyczno-hygieniczny dla Izraelitów felczera Józefa Przygody”) w Otwocku. Prawdopodobnie zginął w gettcie warszawskim. Ciekawą relację podaje również dr Edward Steffen Junior w publikacji „W wirze zamieci. Pamiętniki z 1939-40”.  Zgodnie z nią „w dniu 24 sierpnia 1939 r., zaledwie kilkanaście dni po powrocie z ćwiczeń, otrzymałem w godzinach przedpołudniowych kartę mobilizacyjną z wezwaniem do stawienia się „od zaraz”. Następnego dnia od rana byłem już w batalionie sanitarnym I-go DOK-a przy ul. Powązkowskiej w Warszawie. Stawiło się sporo powołanych lekarzy, między innymi koledzy z oddziału szpitalnego i szkoły podchorążych rezerwy. Był dr Benedykt Glass i Stanisław Mastbaum. Glass na pytanie o narodowość odpowiedział: „Polak wyznania mojżeszowego„.

ppor. rez. dr. Władysław Michał Armeński

ppor. dr Atlas-Armeński (?) – właściwie Władysław Michał Armeński urodzony 6 lutego 1903 r. w miejscowości Monasterzyska w rejonie Tarnopola. W 1939 r. przydzielony do bataliony Obrony Narodowej w Jarosławiu jako porucznik rezerwy. Dalsze losy wojenne nie są mi znane chociaż wydaje się, że przeżył wojnę, bo ma swoją powojenną jak rozumiem teczkę w WBH (w „Kolekcji akt żołnierzy zarejestrowanych w Rejonowych Komendach Uzupełnień”).

Drugi rząd – stoją:

ppor. rez. dr Ignacy Wincenty Bienias

ppor dr Bienias – chodzi o Ignacego Wincentego Bieniasa urodzonego 8 grudnia 1900 r. w Kutnie. Nie udało mi się dotrzeć do jego wrześniowych losów. Zamordowany przez Niemców w Powstaniu Warszawskim, w dniu 6 sierpnia 1944 r. podczas egzekucji przy ul. Wolskiej 82.

ppor. rez. dr Grzeszak

ppor. dr Grzeszak – brak jakichkolwiek informacji.

ppor. rez. dr Kazimierz Husar

ppor. dr Hussar – mowa o Kazimierzu Husar urodzonym 7 listopada 1905 r. Został mianowany porucznikiem rezerwy ze starszeństwem od dnia 1 stycznia 1937 r.

ppor. rez. dr Walęcki

ppor. dr Walęcki – brak jakichkolwiek informacji.

ppor. rez. dr Władysław Czesław Kurowski

ppor. dr Kurowski – Władysław Czesław Kurowski, urodzony 27 czerwca 1903 r. Nie udało mi się ustalić na jego temat niczego więcej.

ppor. rez. dr Gutkowski

ppor. dr Gutkowski – brak jakichkolwiek informacji.

ppor. rez. dr Gałkowski

ppor. dr Gałkowski – brak jakichkolwiek informacji.

Oto odwrotna strona fotografii z opisem: